Tuesday, December 29, 2015





Maqtugħ mid-dinja f'Kagando...imma qalb persuni "tal-ġenn"

Kagando hu post mdawwar bil-muntanji fl-Uganda. Biex tasal għalih ddum sejjer xejn inqas minn tmien sigħat bil-karozza. Post li fih tkun litteralment maqtugħ mill-kumplament tad-dinja.  Post li fih hemm Maltija li ħalliet xogħlha u ħalliet kollox warajha biex taħdem u tgħin pazjenti fi sptar li hemm fiż-żona li hu għeri minn ħafna affarijiet bażiċi. Ma timmaġinax fid-dinja ta' llum b'pazjenti jorqdu taħt is-sodod jew mal-art, imma fl-isptar ta' Kagando din hi realtà. Fl-aħħar ġimgħat, ma' Rita ingħaqad voluntier iehor Edward Sultana. Baqa' impressjonat bil-morda lebrużi li jiddeskrivi l-ħbiberija tagħhom bħala 'sensazzjonali'.  Tħallat u ltaqa' man-nies tal-post li jsejħilhom bħala 'nies tal-ġenn". "Minkejja d-diffikultajiet kbar li għandhom u t-tbatijiet li jiffaċċjaw, huma nies ferħanin ħafna. Tbissima sinċiera. Diffiċli biex tispjegaha. Fil-villaġġi, la hemm toroq, la elettriku u lanqas trasport. Jiġġieldu mal-ħajja kuljum. Imma ssibhom dejjem lesti biex jgħinu lil xulxin".  Ma tonqosx l-esperjenza umana, fejn tifla żgħira abbandunata serqitlu qalbu u baqa' jaħseb fiha anke meta ġie Malta. Offrielha biċċa ħobż u ħaditha mill-ewwel. Illum qed jipprova jgħinha minn Malta. inewsmalta.com tkellem ma' Edward Sultana, inġinier dwar l-esperjenza tiegħu fl-Uganda. Jgħidilna li "naħseb li aħna bħala Maltin b’mod in ġenerali għandna  livell għoli ta’ għixien mdawwrin b’ħafna kumditajiet. Il-fenomenu tal-faqar madwar id-dinja hu  nkwetatanti. Diffiċili tispjega kif id-dinja ta' llum għad hawn nies li m'għandhomx saqaf fuq rashom jew garanzija ta' ikel jew ilma, kura medika jew edukazzjoni. Diffiċli aktar taċċetta kif f'dawn iċ-ċirkostanzi id-dinja qisa tħares in-naħa l-oħra u tħalli lil dawn in-nies ibatu waħedhom, minsija minn kulħadd. Għalhekk ħassejt il-bżonn li nagħmel volontarjat l-Afrika, kontinent mill-isbaħ, li għadda minn sekli ta'  abbużi u li għadu qed jipprova joħroġ mill-morsa tal-faqar."
Nistaqsuh għaliex l-Uganda u Kangando? Dwar dan Edward jgħidilna li "f’Awwissu li għadda ltqajt ma’ mara Maltija, Rita Miller, li għal dawn l-aħħar sitt snin telqet ix-xogħol tagħha ta' infermiera l-Ingilterra biex tgħin f’dan l-isptar żgħir fil-muntanji fl-Uganda. L-istorja tagħha hija ta’ inspirazzjoni kbira. Li tasal li titlaq ix-xogħol u l-kumdità ta' darek biex tgħin b'mod volontarju ġo villaġġ nieqes minn kull ġid materjali huwa ġest nobbli immens. Minn hemm bdew il-pjanijiet tiegħi biex immur l-Uganda u għall-perjodu qasir ngħin kif nista' fix-xogħol ta' din il-mara. L-Uganda qiegħda fin-nofs ta' 'l Afrika u l-Afrika mhux eżattament żgħira!! Minn Malta għall-Uganda hemm vjaġġ ta' kważi 12-il siegħa. Biex wara tasal f'Kagando mill-ajruport hemm vjaġġ iehor ta' xi tmien sigħat bil-karozza tal-linja jew karozza. B'kollox domt kważi ġurnata u nofs nivvjaġġa biex nasal".
Nistaqsuh kif hu jsejjaħ lil dawk morda bil-lebbra bħala 'tal-ġenn' u 'ħbieb tiegħi'. Itenni li "l-lebbra hija marda krudili. M’iniex tabib, imma l-konsegwenzi huma evidenti. Meta titlef l-użu ta' idejk jew saqajk hija dejjem iebsa, speċjalment f’dawn il-pajjiżi fejn l-għixien bażiku tiegħek u tal-familja  jiddependi daqstant fuq xogħol iebes manwali. Ħafna minn dawn il-pazjenti tilfu l-familji tagħhom u ilhom snin twal jgħixu ġo l-isptar mingħajr ma ħadd ma jiġi jżurhom. Sitwazzjoni xejn sabiħa. L-espressjoni ta’ wiċċhom u l-ħarsa f’għajnejhom jirriflettu it-tbatijiet li għaddew minnhom tul ħajjithom. Il-ħin li tqatta magħhom, l-attenzjoni li ttihom tiġi apprezata bi tbissima mill-isbaħ. Dijn hi sensazzjoni unika. Nies ta' karattru kbir u sod. Kuntent ħafna li ltqajt magħhom."
Edward jgħidilna li "l-ġurnata qatt ma kienet tkun l–istess u trid taddatta għall-bżonnijiet tal-ġurnata. Bħala inġinier, l-aktar xogħol li kelli kien fuq problemi li kellhom fuq apparat ġo l-isptar. Imma kien hemm ġranet li tlajna ġo villaġġi mifruxin mal-muntanji nagħmlu programmi edukattivi jew narmaw u nqassmu siġġijiet tar-roti għat-tfal fil-bżonn. Hemm tibda tara it-tbattijiet li jgħaddu minnhom dawn in-nies.  F‘każijiet oħra fejn l-ammont ta' pażjenti kien għoli ħafna, tgħin lit-tobba u infermieri fil-qadi ta' dmirijithom. L-isptar huwa l–uniku sptar f'dan ir-regjun vast ġol-muntanji u huwa żgħir għal ammont kbir ta' pazjenti li jżuruh. Saħansitra jiġu mill-pajjiż ġar tal-Kongo biex jieħdu trattament mediku. Diffiċli timmaġina li ġo sptar tara pazjenti reqdin ma' l-art, taħt is-sodod, fuq kuxin rqiq tal-foam. Sfortunatament dawn huma iċ-ċirkostanzi li jridu jgħaddu minnhom, ma  għandhomx għażla oħra."
Jenfasizza li "personalment kienet esperjenza kbira għal ħafna raġunijiet. Dan il-vjaġġ sewa ta' opportunità biex nħares lejn id-dinja minn lenti oħra, minn perspettiva differenti imma sfortunatament reali. Ma nimmaginax li llum fis-seklu 21 bl-avvanzi kollha tagħna, għad hawn nies mingħajr l-affarijiet bażiċi tal-ħajja bħal dar, ikel u edukazjoni. Tal-mistħija għal kull pajjiż li jsejjaħ ruħu ċivilizat li jħalli lil ħutu f’ċirkustanzi tant iebsin. Punti pożittivi kienu ħafna wkoll. Dawn in-nies allavolja neqsin min kull ġid materjali, sinjuri fil-ġid minn aspett uman. Tara tfal jiġru wara ballun taċ-ċraret, ħafjin, kważi bla ħwejjeġ imma bi tbissima minn naħa għal oħra ta' wiċċhom, nies li għandhom ħin biex isellmu u jgħinu lill-ġirien tagħhom neqsin min kull sens ta rebgħa u għira. Affarijiet li aħna fil-ħajja mgħaġġla ta' kuljum nsejna u kasbarna. Bil-flus tixtri ħafna affarijiet li jagħmlulna ħajjitna iktar komda, imma l-flus ma jixtrux ħbiberiji u wisq inqas kuntentizza. Tammira wkoll il-ħafna volontarji li jiġu minn kull naħa tad-dinja biex jgħinu lil dawn in-nies fil-bżonnijiet tagħhom. Meta kont hemm kien hemm grupp ta' tobba mill-Awstralja li marru l-Uganda biex iwettqu operazzjonijiet fuq nisa li kellhom kundizzjoni medika minħabba problemi waqt it-tqala. Mingħajr din l-operazzjoni, dawn in-nisa kienu qed ibatu minn problemi fiżiċi kbar. Dawn it-tobba tawhom lura ħajja diċenti. F'ġimgħa u nofs wettqu kważi mitt operazzjoni, 10 kuljum bil-Ħadd b‘kollox. Eżempju ċar ieħor hi l-istess Rita Miller li bla heda u bla waqfien u b'mod volontarju, tgħin lil dawn il-pazjenti fl-isptar u fi proġetti oħra fil-muntanji."
Itenni li "għalija dawn huma nies b'valuri u umanità kbira. Nies li jagħmlu xogħol siwi li ħadd ma jaf bih. Kif tista' tididskrivi il-qalb u l-ġenerożità  ta’ dawn in-nies?".
Jibqgħu f'moħħ Edward diversi esperjenzi umani. Jgħidilna li "hemm diversi esperjenzi umani li baqgħu f'moħħi. Kultant affarijiet żgħar jagħmlu differenza kbira fil-ħajja ta' dawn in-nies f’tant bżonn.  Diffiċli li tagħżel waħda fuq l-oħrajn. Waħda li żgur ma ninsiex hija meta tlajna f’villaġġ fil-muntanji nqassmu siġġijiet tar-roti għal tfal bi problemi fiżiċi. In-nies ta' madwar il-villaġġ kienu avżati minn qabel biex jiġu l-knisja ħalli ssirilhom analiżi u jingħatalhom apparat skont il-bżonn. Il-kundizzjonijiet fiżiċi ta'  dawn it-tfal kienu severi. Kieku ma kienx għal dawn is-siġġijiet tar-roti li jiġu mogħtijin b'xejn minn organizazzjonijiet minn madwar id-dinja, dawn it-tfal kienu jqattgħu il-kumplament ta' ħajjithom moħbija ġewwa djarhom."
Edward jgħid ukoll li "każ iehor kien ta' tifla żgħira li kienet qed tistenna bilqiegħda ħdejn ħanut żgħir ġo l-isptar. Waqt li xtrajt biċċa ħobż żgħira għalija, tajtha biċċa. Wiċċha xegħel waqt li ħaditha minn idejja. Ħaditha qisha lanqas riedet temmen. Meta wasalt lura Malta staqsejt għaliha. Ommha kienet  abbandunat lil din it-tifla l-isptar għax ma setgħetx tieħu ħsiebha. Xtaqt għamilt ħafna aktar għaliha. Każ iehor kien ta' mara b'tifel li kien daħal l-isptar isofri mil-malarja. Din il-familja żgħażugħa ma kelliex biex tħallas għall-kura medika. Irriżulta li din il-mara kienet armla. Il-kont kien ta' inqas minn €10. Tajniha il-flus. Aċċettat il-flus bi dmugħ f'għajnejha. Parti mill-flus li ġbart qabel din il mawra ħa jmorru għall-fond umanitarju biex jgħinu lil dawk il-familji li ma għandhomx mezzi biex iħallsu għat-trattamenti mediċi meħtieġa."
Dwar il-villaġġi fil-muntanji, jisħaq li "l-muntanji huma vasti u jinfirxu sal-pajjiż ġar tal-Kongo. Toroq ma jeżistux u l-unika mezz ta' trasport hu bil-mixi minn ġo passaġġi mħarbtin kollha tajn mal-ġnub weqfin tal-muntanji.  F’ċertu każi, l-eqreb sptar jew skola huma sigħat jekk mhux ġranet il-bogħod min dawn id-djar mifruxin f'dawn il-muntanji. Eżempju tal-problema li din toħloq huwa l-ammont kbir ta’ nisa li jkollhom iwelldu fid-djar mingħajr l-ebda għajnuna. F’każ ta’ kumplikazzjonijiet, ir-raġel irid iġorr il-mara litteralment fuq daru min ġo dawn il-passaġġi perikolużi biex iwassalha l-isptar. Mhux dejjem jaslu fil-ħin. Id-djar huma bażiċi ħafna mibnijin bit-tajn, bla dawl elettriku jew ilma. It-tfal u nisa jridu jimxu siegħat twal biex isibu nixxiegħa ta’ l-ilma biex jiġbruh u jġorruh lura ġo  kontenituri marbutin ma' rashom. L-ilma mhux dejjem ikun tajjeb għax-xorb u din tkun kawża ta' mard iehor. Problema iġġib lil oħra. L-ikel li jkollhom huwa frott l-għelieqi żgħar li għandhom mal-ġnub ta' dawn il-muntanji weqfin. Bix-xita hemm riskji kbar li l-art iċċedi, bil-konsegwenza li kull sena jmutu numru kbir ta' nies. Isajru bil-ħatab, ġeneralment ġo djar biex jistkennu mix-xita. Id-duħħan li joħrog huwa ħażin ħafna għan nifs u l-għajnejn . Wieħed mill-ħafna proġetti li għandha Rita Miller ġo Kagando hija dik imsejha 'Rwenzori Women',  organizazzjoni żgħira li xogħlha hu li twassal tagħlim bażiku u analiżi medika lil dawn in-nies f'dawn il-villaġġi remoti fil-muntanji. L-analiżi medika tinkludi 'deworming' (jaraw jekk hemmx dud jikber fl-istonku tan-nies), Aids, każi ta' malnutrizzjoni fost ħafna oħrajn. Bħala edukazzjoni hemm programmi bħal iġene bażika, ikel sustanzjuz. Il-bżonnijiet huma ħafna", itemm jgħid Edward.minn L-ORIZZONT

0 Comments:

Post a Comment

Subscribe to Post Comments [Atom]

<< Home