Sirjani f'detenzjoni fl-Eġittu - ritratt minn Amnesty

Ittra ta' immigrant Sirjan…..

Minn dgħajsa għal oħra f'nofs il-Mediterran…
..ittanta xortih lejn l-Italja sitt darbiet


Fl-aħħar jiem smajna bl-istrateġija ġdida tat-traffikanti li bdew jużaw  bastimenti kbar ta' 75 metru biex fuqhom jittrasportaw immigranti lejn l-Italja. Traġitti li issa qed jibdew mit-Turkija. Forsi għal min ħaseb li dawn it-traġitti bdew fl-aħħar jiem, is-sitwazzjoni hi li dawn jidher li bdew ġimgħat qabel, b'immigranti fosthom Sirjani jispiċċaw f'nofs il-baħar Mediterran għal diversi jiem. Finalment, it-traffikanti wassluhom fi xtajta li ma kinux jaf fejn hi, ħasbu li kienet l-Ewropa. Fir-realtà kienet l-Eġittu.
Din l-esperjenza, ħarġet minn ittra li inkitbet minn Mohammed is-Sirjan, liema ittra intbagħtet lill-ġurnalist Tom Rollins. Ittra li qed turi li lil hinn minn stejjer ta' immigranti li spiċċaw salvati u finalment fl-Italja jew oħrajn li spiċċaw għerqu, hemm stejjer oħrajn ta' immigranti li għamlu jiem sħaħ fil-baħar Mediterran, abbord diversi dgħajjes. Imwegħdin li l-flus li ħallsu se jwassluhom fid-destinazzjoni li jridu - l-Italja, iżda finalment jispiċċaw f'idejn l-awtoritajiet Eġizzjani. Wieħed minn dawn l-immigranti  hu Mohammed is-Sirjan, żagħżugħ li għadu lanqas għalaq 30 sena. Dan bħal dawk l-immigranti li tgħabbew fuq bastimenti kbar, telaq minn Mersin fuq dgħajsa żgħira tas-sajd.
Meta kuntattjat mit-Torċa Tom Rollins, qalilna li Mohammed hu minn post qrib Damasku.  Diversi drabi ittanta xortih fil-vjaġġi lejn l-Ewropa iżda qatt ma rnexxew. Ħallas eluf ta' Dollari. Kien spiċċa l-Alġerija, it-Tuneżija, it-Turkija u l-Eġittu u qatt ma rnexxielu jasal l-Ewropa. Familtu ħalliha warajh fis-Sirja. It-tama tiegħu, hi li xi darba jirnexxielu jasal fl-Ewropa. Illum hu jinsab maqbud fl-Eġittu.
Mohammed fl-ittra tiegħu lil Tom Rollins jgħid li "kien fil-21 ta' Ottubru  tas-sena li għaddiet, meta beda l-vjaġġ tiegħi. Kienu l-ħamsa ta' wara nofsinhar meta jien irċevejt telefonata mill-broker u hu qalli fejn u fi xħin kelli nmur biex jinbeda l-vjaġġ. Ma tantx kont ħerqan għax din kienet it-tminn darba  għalija li ppruvajt nagħmel il-vjaġġ. Mort hemm u qalulna biex noqogħdu fi gruppi ta' tlieta u ħames persuni. Dan biex ma jqumux suspetti mill-awtoritajiet Torok.  Mort ma' wieħed jismu Abu Riad biex nixtru xi ħobż u ġobon  u xi ftit juice.  Ridna li għall-anqas nitrejqu ftit qabel il-vjaġġ u dan minħabba l-ħafna stejjer li smajna ta' persuni li spiċċaw b'ġuħ u għatx kbir. Waqt li konna qed nieklu, ġie raġel li forsi kellu 45 sena u qalilna 'intom Sirjani?'.  L-aċċent Għarbi tiegħu ma kienx wieħed tajjeb. Staqsa lil sieħbi ukoll u f'moħħi dak il-ħin bdew għaddejjin ħafna mistoqsijiet.   Indunaw bina l-awtoritajiet? Dan xi Pulizija? Se nispiċċa l-ħabs? Imma qabel kelli  tweġibiet għal dan hu tawwal idejh li bdiet tirtgħod bl-ammont ta' alkohol li kien xorob. "Dan birra?, staqsiena waqt li pponta subgħajh lejn il-juice. Għedtlu li le u hu qalli li kieku kienet birra kien isejjaħ lill-Pulizija. Tlabtu jingħaqad magħna għall-ikla u tajtu biċċċa ħobż. Hu iżda irrifjuta.  Hu reġa' staqsa jekk aħniex Sirjani".
L-ittra tkompli tgħid li "weġibtu u għedtlu li 'jien Sirjan. Għedtlu li anki sieħbi kien Sirjan.  Wara li assigura li ma kellniex xorb alkoholiku, hu biddel is-suġġett u offrilna nmorru miegħu f'post fejn kien hemm in-nisa u x-xorb. Għedtlu li jien miżżewweġ u li ma ridtx inmur. Hu qalli "mhemmx inkiwet. Ejja agħti titwila". Jien irrifjutajt u hu qalli "inti Sirjan. Kul u mur orqod". Hu pprova jeħodna x'imkien fejn inkunu nistgħu norqdu. Sieħbi Abu Riad qallu li konna se nmorru norqdu u aħna tlaqna. Morna nistaħbew fil-park u irqadna hemm. Wara sagħtejn ġie raġel li kien magħna u qalilna biex inmorru ġo karozza biex norqdu hemm. Dan għax ix-xufier kien għadu kif fetaħha. Irqadt sas-sagħtejn ta' filgħodu u meta qomt sibt li kien hemm raġel jilmenta li ma jistax jistenna u li mhux se jaċċetta aktar dan it-trattament mit-traffikanti.  Hu telaq ħames minuti qabel wasal ix-xufier u martu. Ippruvajna insibuh imma ma irnexxielniex. L-istess immigrant jgħid li ħadu madwar siegħa u nofs sakemm waslu fil-port. Hemmhekk bdew jitilgħu fuq dgħajsa li kienet madwar 10 metri twila. Fuqha  kien hemm madwar 60 persuna. Ħriġna bid-dgħajsa u meta waslna f'ibħra internazzjonali sibna dgħajsa tas-sajd b'kuluri bojod u ħomor.  Fuqha kien hemm Walid.  Għamilna tlett ijiem fuq din id-dgħajsa, sakemm inġabu aktar nies. Esperjenzajna l-ewwel sintomi ta' fuq il-baħar, stordament u remettar. Dakinhar ftakart fi kliem marti dwar is-sintomi tat-tqala. Qatt ma immaġinajt li jien kien se jkolli l-istess esperjenza. Wara tlett ijiem waslu aktar nies. Wara li għabbew l-oġġetti għax hekk isejħulna".
L-ittra tkompli tgħid li "kien hemm min beda jilmenta dwar in-nisa u tfal li kienu telqu siegħa qabel. Minn hawn bdiet it-traġedja. Huma qalu li nisa u tfal telqu l-ewwel biex jiżguraw li jaslu b'mod sigur. Inċidentalment in-nisa tpoġġew f'dgħajsa oħra u wara diversi telefonati qalulna li d-dgħajsa li konna fuqha aħna kienet se tmur lejn l-Eġittu. Qalulna li hemmhekk kienu se jpoġġuna fuq dgħajsa oħra biex isir il-vjaġġ u li aħna konna se niltaqgħu man-nisa fuq dik l-istess dgħajsa. Attwalment waslet dgħajsa ta' kulur blu u tellawna fuqha. Is-sorpriza kienet li fuqha ma kien hemm ħadd. Bdew ilmenti ta' fejn kienu in-nisa u tfal,  u Rais Mohammed, imlaqqam 'Abu el Sayed'   qalilna li ma jaf xejn. Qal li jaf biss li Walid ma setax iwassalna hu.  Abu el Sayed qalilna li "kieku kont naf li ilkom erbat ijiem fuq il-baħar, naħlef li ma kontx inħallikom titilgħu fuq id-dgħajsa tiegħi.  Wara diversi telefonati qalulna li n-nisa kienu siguri. Kellna sens ta'  ferħ għal din l-aħbar. Fis-sitt ġurnata filgħaxija,  instabet id-dgħajsa li fuqha kienu in-nisa u t-tfal.  Wara diskussjonijiet, il-kaptan tad-dgħajsa l-oħra qal li dawn in-nisa kienu bi żball fuq id-dgħajsa tiegħu. Ried li jitilqu minn fuq id-dgħajsa tiegħu, għax ried jiltaqa' ma' dgħajsa oħra. Il-kaptan tad-dgħajsa tan-nisa ma riedx li aħna nitilgħu fuq dik id-dgħajsa. Id-dgħajjes bdew jixxenglu minħabba mewġ kbir. Kienu mumenti terribbli.  Konna qed inżommu l-affarijiet personali tagħna f'idejna, tisma' l-għajat tan-nisa u tfal, ġlied bejn dawk abbord,  bla dwal f'nofs ta' lejl, u l-ħoss tad-dgħajjes jaħbtu ma' xulxin. Bdejna ngħajtu biex jinqatgħu l-ħbula. Hekk ġara u baħħarna bogħod minn dik id-dgħajsa. Meta bdejna noqgħodu mix-xokk, Abu el Sayed qalilna li ma jistax ikompli bil-vjaġġ għax il-magna waqfet. Hu waħħal fil-kaptan tad-dgħajsa l-oħra".
Jenfasizza li "għamilna pressjoni fuq Abu El Sayed biex naraw x'ġara u hu qalilna li l-persuna li suppost ittrasferiet il-flus lil sid id-dgħajsa, irrifjuta li jagħmel dan.  Abu Sayed wara diversi telefonati qalilna li sid id-dgħajsa qallu biex ikompli bil-vjaġġ lejn l-Italja. Bejnietna ġbarna $10,000 u reġa' inbeda l-vjaġġ.  Wara jumejn wasal mal-kosta Eġiżzjana. Tellgħawna fuq dgħajsa aktar.  Fuq din kien hemm friġġ. Qalu lin-nisa u tfal biex joqgħodu fil-kmamar. Wara ġurnata Abu El Sayed qalilna li ma jistax ibaħħar minħabba baħar qawwi.  Wara ġurnata ma naraw ebda dgħajsa ġie deċiż li  naħtfu d-dgħajsa u nmorru l-Italja. Imxejna lejn il-kabina tal-kaptan u hu beda jgħajjat magħna. Immedjatament il-baħrin dawruna u ppuntaw armi AK 47 lejna. Xi wħud kellhom ukoll skieken. Abu El Sayed kien se jtih ħass ħażin u qalilna li kieku kien jaf li l-magna kienet se twassal sal-Italja kien jagħmel il-vjaġġ hu".
Ikompli jgħid li "sa l-għada konna għadna ma rajna l-ebda dgħajsa. Konna bil-ġuħ. Finalment ġiet dgħajsa u tgħabbejna fuqha. Abu El Sayed qalilna li se jsegwina minn distanza.   Wara sagħtejn tbaħħir wieħed mill-membri tal-ekwipaġġ qalilna li kif noqorbdu lejn l-art ridna nitbaxxew biex ma nidhrux. Kif ersaqna lejn qisha gżira żgħira qalulna biex ninżlu fil-baħar u li kienet ġejja dgħajsa oħra għalina. Ma ridniex ninżlu. Qalulna li "jekk mhux se tinżlu se ngħerrqu d-dgħajsa". Sfurzawna ninżlu fil-baħar diversi metri l-barra mill-blat. Kienu it-3.00 ta' filgħodu. Kien hemm kesħa kbira. Ġew fuqna membri tal-militar u ħaduna  fiċ-ċentru ta' Abu Qir f'Lixandra. Trattawna b'rispett u umanità. Konna trasferiti lejn l-Għassa tal-Pulizija f'MUntazah u huma urewna it-tbatija u trattament ħażin. Qalulna npoġġu fl-art'.  Il-problema tiegħi hi li ma nafx x'se jiġri" itemm l-ittra tiegħu Mohammed is-Sirjan.

Hussin Musrati - ritratt inewsmalta.com

"Li l-ISIS tinsab fi Tripli qiegħda f'moħħkom"
     - ix-Charge d'Affaires, Hussin Musrati



Ix-Charge d'Affaires Libjan, Hussin Musrati, li jirrappreżenta l-gvern Libjan fi Tripli u mhux dak li hu rikonoxxut minn Nazzjonijiet Uniti li jinsab f'Tobruk, meta mistoqsi b'mod dirett minn dwar jekk Tripli hix ħielsa mill-estremisti tal-Istat Iżlamiku (ISIS), hu ddikjara li "din li l-ISIS tinsab fil-Libja qiegħda f'moħħ il-midja Maltija".  Hu ddikjara li kif il-medja Maltija  minn hawn (minn Malta) tista' tara u tkun taf x'qed jiġri fil-Libja u fi Tripli.
'Għandkom idea żbaljata li hemm l-ISIS.  Ma nafx minn fejn iġġibu l-informazzjoni. Aħna pajjiż Islamiku. Aħna musulmani u nirrispettaw lil ħaddiehor". Jiddikjara li l-estremisti issibhom kullimkien kif kien hemm fi Franza.  Ma naqasx li jirreferi ukoll għal dak li ġara fl-elezzjoni fil-Greċja.
Id-dikjarazzjoni ta' Musrati fuq l-ISIS, li saret waqt konferenza stampa li hu għamel ilbieraħ, ma kinitx sorpriża, u dan hekk kif qed jidher biċ-ċar li hu qed ikompli fuq l-istess pożizzjoni u dikjarazzjonijiet li kienu qed isiru mill-kap tal-gvern fi Tripli Omar al Hassi fejn dan dejjem ċaħad il-preżenza ta' membri tal-Istat Iżlamiku (ISIS) fil-Libja.  Fil-fatt hu kien iddeskriva lil Ansar al Sharia - grupp terroristiku internazzjonali bħala 'sempliċi' u 'amikevoli'.
Quddiem dikjarazzjoni anki ta' persuni barranin li raw bnadar tal-ISIS jittajru fi Tripli u f'żoni oħra fil-Libja, il-mistoqsija li tqum hi x'inhi r-raġuni wara din iċ-ċaħda.
Eks diplomatiku li aċċetta li jitkellem ma' L-ORIZZONT bil-kundizzjoni li ma nsemmuhx, qalilna li "id-dikjarazzjonijiet kollha li saru  minn uffiċjali tal-gvern fi Tripli dejjem ċaħdu li hemm l-ISIS fil-Libja u fi Tripli. Dejjem ċaħduha b'mod kategoriku.  Anke Mohamed Bayou, li hu l-konsulent politiku tal-gvern tal-Gvern fi Tripli, ukoll dejjem jiċħad il-preżenza tal-ISIS fi Tripli. Dan isir bi skop - huma jaraw lil Ġeneral Hafter bħala wieħed mill-għadu ewlieni tagħhom".
L-istess eks diplomatiku jgħidilna li "fuq l-attakk li sar fuq il-lukanda Corinthia, il-gvern ta' Tripli qed jipponta subgħajh lejn persuni leali lejn ir-reġim ta' Gaddafi li qed jaħdmu għal General Hafter.  Wieħed ma jridx jinsab li Hafter kien qed imexxi kampanja militari kontra l-militanti Iżlamiċi f'isem il-gvern ta' Tobruk.  Il-gvern fi Tripli qed jimxi fuq l-istrateġija li dak li hu l-għadu tal-għadu tagħhom mhu ħadd ħlief il-ħabib tagħhom. Huma qed jaraw ukoll li jekk jirrikonoxxu l-eżistenza ta' gruppi bħal dak tal-Istat Iżlamiku (ISIS) iwassal biex isaħħaħ il-pożizzjoni tal-armata u tal-istess Ġeneral Hafter".

L-istorja ta' Paul  Washimba -  immigrant mill-Kongo…..

'Kważi għoxrin sena sħaħ…..
….ma narax lil uliedi"  

"Kif nista' nħossni tajjeb? Ħsibijiet fuq ħsibijiet. Ilni għoxrin sena ma nara lil uliedi.  Familti qiegħda l-Kongo - kelli naħrab minn pajjiżi minħabba inkwiet politiku. Ilni snin ngħix hawn Malta. Mifrud minn uliedi u familti ma nħossnix tajjeb".
Din hi l-esperjenza ta' Paul Washimba, immigrant mill-Kongo li issa ilu snin f'pajjiżna, għalkemm kien fl-1997 li telaq mill-Kongo.  Paul, jirrakkonta l-esperjenza tiegħu, li bħal  ħafna immigranti, iħossu maqbud f'Malta.
Paul Washimba jirrakkonta li "jien mill-Kongo.  Ħallejt pajjiżi ħafna snin ilu, eżattament fl-1997. Kien dak iż-żmien meta Kabila sar President flok Mobutu.  Jien kont naħdem ma' dan tal-aħħar u bħal ħafna oħrajn ħrabt.  L-ewwel mort Lagos in-Niġerja u minn hemm snin wara mort il-Libja u fl-aħħar wasalt Malta. Kien diffiċli ħafna nitlaq pajjiżi għan-Niġerja imma irnexxieli.  Hemmhekk applikajt biex ikolli protezzjoni internazzjonali.  L-ewwel  darba ma ġietx aċċettata imma appellajt u ħadt l-istatus.  Komplejt ngħix f'Lagos fejn anke kelli salarju żgħir fix-xahar. Kont  inmur nitgħallem l-Ingliż u l-gvern Niġerjan kien iħallas l-ispejjeż. Ngħid li hemmhekk kont tajjeb".
Paul ikompli jirrakkonta li "imma wara għaxar snin bdew il-problemi bejn in-Niġerja u l-Kongo.  Għalhekk kelli nitlaq u wasalt il-Libja.  Ma kinitx faċli u l-vjaġġ kien twil. Ħafna jippruvaw jaqsmu d-deżert biex jaslu l-Libja.  Meta wasalt Tripli kelli l-istatus ta' refuġjat imma l-Pulizija arrestawni darbtejn.  L-aħħar darba arrestawni quddiem l-uffiċċju tar-refuġjati, għammduni u ħaduni f'ħabs permezz ta' karozza. Domt hemm xahar u nofs.  Ħallewni nitlaq bil-kundizzjoni li nkun informatur  tagħhom.  Dan ix-xogħol xejn m'għoġobni u għalhekk wara tlett xhur ħallejt Tripli għal Malta".
Jenfasizza li "f'Malta ġejt trattat qisni assassin.  Żammewni sena fil-ħabs, anke wara li fl-ewwel sitt xhur għamluli intervista biex jivvalutaw it-talba tiegħi għall-ażil  Suldat ġie jakkumpanjani u kelli assistenza legali.  Imma l-intervistatur ma riedx jisma'. Għamlu xi mistoqsijiet u ma laqgħux it-talba tiegħi.  Ma nafx għaliex.  Wara dan ħarġuni mill-ħabs u jien għamilt it-tieni talba u reġgħet ma intlaqgħetx.  Hawn ħafna problemi hawn, il-Malitn għandhom il-liġijiet tagħhom u ma jridux jagħtu dokumenti".

Jikkritika il-proçeduri dwar
talbiet ta' ażil
Jistaqsi lil grupp ta' barranin li ġew jitkellmu miegħu u qalilhom "kemm ilkom hawn - rajtu lil xi ħadd jingħata status ta' refuġjat?  Probabbilemnt ħadd.  Jingħata biss lis-Somali.  Jgħiduli li fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo hemm il-problemi, imma int ġej minn Kinshasa fejn hemmhekk m'hemmx problemi.  Imma kif jistgħu jaraw l-istorja b'dan il-mod?  Ħafna drabi ma nħossnix tajjeb, għandi wisq ħsibijiet.  Il-familja tiegħi qiegħda l-Kongo. Kif tista' tħossok tajjeb jekk ma tarax lil uliedek għal aktar minn 20 sena?".

'Obbligu morali tas-soċjeta Maltija li
tintegra ma' kulturi oħra'.......prosit lil Dr. Herrera

Il-klima ta' madwarna b'mod partikolari fl-aħħar ġimgħat, kompliet b'messaġġi razzisti u ta' mibgħeda fuq is-sit soċjali. Bejn l-avvenimenti li seħħew f'Pariġi, l-atroċitajiet tal-ISIS u l-wasliet ta' immigranti f'pajjiżna u l-Italja, messaġġi simili komplew jimlew is-siti soċjali, minkejja li qed tinkiser il-liġi sfaċċatament.
Quddiem dan wieħed ma setax ma jammirax dikjarazzjoni tas-Segretarju Parlamentari Jose Herrera fejn waqt li żar klassi li fiha immigranti Afrikani kienu qed jitħarrġu fuq il-kompjuters, iddikjara li hu obbligu morali tas-soċjeta Maltija li tintegra ma' kulturi oħra. Semma' ukoll il-bżonn li l-pajjiż jeduka lill-immigranti fuq l-istorja u l-identità Maltija. Suġġeriment li nittamaw li jiġi milqugħ.  Wieħed jammirah għax quddiem il-klima li hawn, ma ddejjaqx iniggeż ftit lil sezzjonijiet tal-poplu Malti. Seta' qagħad gallarija u ma qal xejn f'dan is-sens. Il-fatt li għamel dik id-dikjarazzjoni, fejn kif mistenni ma kinitx se tintlaqa' b'ċapċip minn xi wħud, turi l-kuraġġ tiegħu. Ma tistax ma tgħidx prosit lil dan is-Segretarju Parlamentari.

Sfortunatament hi dikjarazzjoni li ma tantx ingħatat importanza mill-medja. Sezzjoni li rrappurtat dan kienet inewsmalta.com

Detainees in Libya's al-Hamra migrant detention centre - photo by Daniel Etter/Redux

Libya:  Tragic Year for Human Rights

Human rights conditions in Libya regressed sharply in 2014, reaching a low point since the end of the uprising that toppled Muammar Gaddafi in 2011, Human Rights Watch said today in its World Report 2015.
In the 656-page world report, its 25th edition, Human Rights Watch reviews human rights practices in more than 90 countries. In his introductory essay, Executive Director Kenneth Roth urges governments to recognize that human rights offer an effective moral guide in turbulent times, and that violating rights can spark or aggravate serious security challenges. The short-term gains of undermining core values of freedom and non-discrimination are rarely worth the long-term price.
In its Libya review, Human Rights Watch highlighted a rising toll of assassinations by unidentified assailants of activists, journalists, politicians, and members of the armed forces, that likely amount to crimes against humanity. At least 250 such killings occurred between January and September in the eastern cities of Benghazi and Derna alone. An international Commission of Inquiry or similar mechanism is needed to investigate these and other serious crimes and to publish its findings.
Militias engaged in the armed conflicts committed war crimes, including attacks on civilians and civilian infrastructure, looting, burning, and kidnapping. Some militias in Derna announced their affiliation to the extremist group Islamic State (also known as ISIS). The groups terrorized residents and imposed a harsh administration in the areas they control with public executions, lashings, and requirements for public repentance for those they considered to be “infidels.”
Libya’s justice system scarcely functioned, as growing insecurity led courts and prosecutors to suspend activities in Benghazi and other cities. Thousands remained in arbitrary detention outside of state control, even after armed conflicts broke out, and faced torture and other ill-treatment and a failure of due process guarantees.
The International Criminal Court prosecutor, who has jurisdiction over serious crimes committed in Libya since February 15, 2011, has not pursued additional cases into ongoing grave abuses, citing instability in Libya and lack of resources as obstacles to further probes by her office.
The United Nations Security Council adopted resolution 2174, which threatens perpetrators of serious crimes with sanctions, including travel bans and asset freezes, but so far has failed to deliver on the threat.  HRW.org

Motherhood in a Syrian Refugee Camp

Siwar* and her family lives in Za'atari refugee camp in Jordan. 
"I have been in Za’atari for a year and a half with my husband and our five children. The youngest is 8 months old and was born in the camp. We left Syria because our village was under heavy shelling.
Before the war, we lived a normal life in Syria. My kids used to play with friends and work with their uncle. They want to go back to their country where they grew up".
Siwar and her family lives in Za'atari refugee camp in Jordan.  "We miss our family, relatives and neighbors. I miss the village that I lived in all my life. I feel very lonely. The main problem is lack of medical services.
"During my last pregnancy, I was in a lot of pain. I was alone when I gave birth to my daughter in the camp. In Syria, my relatives were there to support me during my past pregnancies. It’s been so hard to raise my youngest without them, and it has been difficult for us all living in a small trailer.
I worry about my children becoming sick. Two of them have already suffered from the flu. They are homesick and miss their cousins and grandparents—they too are lonely and isolated here.
We thought the conflict would end within one or two months. We didn’t expect all the killings and bloodshed, and we certainly didn’t expect to end up in Za’atari".
Today, over 5 million Syrian children need help.
Siwar was interviewed by Dawn Trump from Save the Children.

Syria conflict....

 

A Child turns the corner on malnutrition in Aleppo

Aleppo, 22 December 2014 – Khaled was born in eastern Aleppo two months before the onset of the Syrian crisis in March 2011.He joined a family of two brothers and four sisters. He weighed a healthy 3.8 kg at birth. With the escalation of armed conflict, Khaled’s family fled the conflict to the Western part of Aleppo city in search of safety. Khaled himself was just a year and seven months old at the time.
As the conflict continued, the family remained displaced, with no income to rely on and uncertainty about their future. Khaled’s mother experienced emotional stress: “I stopped breast feeding Khaled. I felt bad as the living conditions became dire and my milk had stopped. While trying to cope with the life-changing crisis, a recurring question for me was: ’how do we feed the four girls and three boys?’’.
As breastfeeding and essential food supplements were not available, Khaled started to suffer from consistent diarrhea and dehydration for more than a year. His parents did not understand what was going on or how to seek support.
By the age of three, Khaled weighed just 6 kg. He was little more than skin and bones. A child who had received the appropriate nutrition and did not face the stress associated with displacement would be in the region of 13 kg. When a UNICEF partner reached him, Khaled was diagnosed with severe acute malnutrition, a life threatening condition and stunting, a chronic form of malnutrition.

Khaled, after treatment.

UNICEF partner, health care NGO Al Taalouf treated Khaled over seven months and provided his mother with nutritional support, medicine and advice. Overtime, Khaled’s weight increased from six to 11 kg.
Khalid’s happy end story is unfortunately one of the very few. “The ongoing conflict has aggravated pre-existing nutrition concerns in Syria. Lack of access to nutritious foods, rise in food prices, and a collapse in food production are having disastrous impacts on children’s nutritional needs in Syria. The health and nutrition situation in Syria, particularly for children and women, has become increasingly fragile”, Hanaa Singer, Country Representative of UUNICEF Syria said.
Recent reports from the Syrian Ministry of Health indicate that the global acute malnutrition rate among Syrian children under the age of five years stands at 7.2%. A recent UNICEF-supported assessment of internally displaced families in Syria has indicated that 22 percent of Syrian children suffer from stunting.
In 2014, UNICEF, with support from the United Arab Emirates and other donors, has lead efforts of screening up to 500,000 children for malnutrition. Affected children received immediate treatment and ready to eat nutrition supplements rich with essential vitamins and calcium. Mothers were trained on coping mechanisms and child feeding practices as a way of malnutrition prevention. Treatment facilities’ support has also been provided to health partners to help them handle the increased demand on malnutrition treatment services while only 43 per cent of hospitals are fully functioning.
Report by UNICEF

MSF staff tend to a patient at Ramtha Govenment Hospital in Jordan

A Year of Saving Syrian Lives in Jordan

The Doctors Without Borders/Médecins Sans Frontières (MSF) trauma surgery project near Jordan’s border with Syria opened in September 2013 and immediately began saving lives. Since then, the project team has conducted more than 2,000 major surgeries—many of which were lifesaving—for more than 600 patients.
“One of our very first critical patients was admitted in September 2013 after he had been caught in an airstrike in southern Syria. He told our medical team ‘let me die, you can’t fix me,’” says MSF Head of Mission Paul Foreman.
The patient needed major surgery and three external fixators—devices which keep bones stable until they heal. After nine months of care in hospital and more than 30 surgeries, he was discharged.
“Not only did I survive, but I’m going to be able to walk out of here,” the patient told the head of mission.
The Emergency Surgical Program inside Al Ramtha Government Hospital, where MSF works closely with Jordan’s Ministry of Health, is around three miles (five kilometers) from the Syrian border. MSF runs two operating theaters, two inpatient and recovery rooms, and two wards—with a total of 33 beds. More than 140 national and international staff works in the project.
Operations conducted at the trauma surgery center include treating severe abdominal, chest, and orthopedic injuries, and in addition, physical therapy, mental health services, and general inpatient care are provided. To date, a total of 1,100 mental health consultations have been carried out.
Although not in the country where the conflict is taking place, MSF teams are witness to the devastating impact of the war in Syria through the extensive injuries of our patients. Despite their best efforts, the severity of some of the injuries and the time it takes to reach the hospital mean that not all the patients survive.
“Every single death of a patient strongly affects our team. Despite their skills, hard work, and dedication, unfortunately some people can’t be saved,” Foreman says.
“In the last year, 17 patients have lost their lives, meaning that the mortality rate is less than 3 percent,” Foreman adds. “Among the primary causes of death are complications due to the severity of the injuries, and in some cases patients arrive late to the emergency room due to the long hours of transportation they had to endure coming from inside Syria.”
The project grew steadily, and in March 2014 MSF opened a post-operative care facility in Al Zaatari refugee camp. This 40-bed facility is for war-wounded patients transferred from Al Ramtha and other hospitals in Jordan. To date, MSF has admitted 179 patients, and as part of the post-injury treatment, more than 190 mental health consultations have taken place as well as other physical therapy services.
Helping people recover physically and mentally from traumatic injuries is a key part of the project. To assist in this process, MSF invited Richard Whitehead, a British Paralympic champion, to meet patients and talk about his disability. He runs with prosthetic legs, as he has a double amputation. He explained how he managed to overcome obstacles and social barriers and become a professional athlete.
“Here in a conflict situation, it is very important to try and be positive and guide people through the process of getting back onto their feet, getting back to their loved ones. I hope that with somebody like me, patients can relate their circumstances to my disability and see some of the challenges that I’ve had to overcome,” said Richard Whitehead.  Watch the film here.
War-wounded patients admitted to Al Ramtha Government Hospital are not registered as refugees in Jordan. Once discharged from the hospital, some return to Syria if they don’t require further medical follow up. Others go to one of the refugee camps in Jordan, including Al Zaatari in Mafraq, where MSF has the post-operative care center. If they are sponsored by a Jordanian family, they are permitted to reside in a host community.
Since the Syrian conflict began, over three million Syrians have sought refuge in neighboring countries, including Jordan. Doctors Without Borders/Médecins Sans Frontières (MSF) has been present in Jordan since August 2006 with a reconstructive surgery program located in Amman. Since 2013, MSF has been working to support refugees through Al Ramtha emergency trauma surgical program, as well as a mother and child hospital, and a non- communicable disease project in Irbid to support Syrians refugees, and vulnerable Jordanians in host communities.  

"Kull ma rridu hu li nirritornaw fi djarna u ngħixu fil-paçi'….

'Il-maħrubin'……kull familja
bit-traġedja tagħha
      - Maria Lozano, fi żjara lill-insara fl-Iraq


'Dort id-dinja.  Rajt ħafna tbatijiet u sofferenzi.  Dak li esperjenzajt fost l-insara f'Erbil fl-Iraq ħalla l-marka fuqi. Sakemm indum ħajja dawk l-esperjenzi ma ninsihom qatt. Rajt l-uċuħ tal-ommijiet, missirijiet u tfal. Uċuħ ta' dieqa, tensjoni u inċertezza.  Smajt l-istejjer li daħlu f'qalbi. Rajthom u smajt l-istejjer ta' dawk li huma xhieda tal-ġenoċidju - l-attakk fuq kultura u ċivilizazzjoni li tmur lura mijiet ta' snin.  Kull familja għandha it-traġedja tagħha. Kull familja għandha qraba li ġew maqtulin jew massakrati. Ma ninsa' qatt il-mument li ltqajt ma' żewġ ġenituri. Kienu jgħixu Qaraqosh  - belt nisranija. Tnejn minn uliedhom inqatlu mill-bomba tal-ISIS (Stat Iÿlamiku). Kellhom jaħarbu.  It-tifel l-iehor li baqa' ħaj ukoll sofra xi ġrieħi.  Sibtu  mitluq fl-art. Ma kienx jaf li ħutu inqatlu. Kif ratni ommu ħarġet ritratt tat-tfal mejtin. Għannqitu magħha. Bkiet. Ħallitni bla kliem. Bdejt nistaqsi lili nnifsi x'nista' nagħmel għal din il-mara.  Kif nista' nwaqqaf din il-bikja? Għaddiet minn tbatija kbira. Bkejt magħha. Għannaqtha. Għidtilha li kull ma nista' nagħmel hu li nwassal l-istorja tagħha lid-dinja. Ngħid lin-nies jitolbu għalikom".
Dan sostnietu ma' it-Torċa, Maria Lozano, li ftit tal-ġimgħat ilu kienet f'Erbil fl-Iraq fejn iltaqgħet mal-familji Insara li kellhom jaħarbu minn fejn kienu jgħixu minħabba l-persukuzzjoni tal-ISIS.  Maria Lozano, li hi assistent direttur ma' l-organizazzjoni 'Aid to the Church International'. Iż-żjara tagħha kienet parti mill-ħidma ta' din l-organizazzjoni - li anke għandha fergħa f'Malta. Din l-organizazzjoni bil-missjoni tagħha mhux biss riedet tara minn x'hiex għaddew l-insara iżda anke riedet turi s-solidarjetà magħhom u turihom li m'humiex waħedhom.  Dan apparti l-għajnuna materjali u finanzjarja li ngħatat.
Meta tkellmet mat-Torċa dwar l-esperjenza tagœha, Maria Lozano, qaltilna li "s-sofferenzi tal-insara fl-Iraq huma indeskrivibbli. Diæa kienu f'sitwazzjoni ħażina qabel.  Iltqajt ma' refuġjati insara Iraqqini fit-Turkija, il-Libanu, il-Ġordan u anke l-Ġermanja. Ħarbu mill-persekuzzjoni u d-diskriminazzjoni.  Imma issa is-sofferenzi ġew elevati għal livelli li qatt ma kienu fihom qabel. Litteralment qed jiffaċċjaw il-mewt kuljum".
"Jekk tieħu l-mument ta' bħalissa issib li dawn l-insara kważi m'għandhom xejn. Ħarbu minn fejn kienu jgħixu u spiċċaw jgħixu f'bini nofs mibni jew abbandunat.  Oħrajn spiċċaw jgħixu fi skejjel, swali jew ċentri sportivi.  Jorqdu mal-art.  Ilma u ikel jiddependu mill-karità.  Ma' dawn iridu jiffaċċjaw u jiġġieldu in-nuqqas ta' tama li teżisti għal ħajja aħjar.  Il-mistoqsija li jagħmlu hi 'meta se tintemm din l-inċertezza u tensjoni?  Kif jaraw lil xi ħadd bħalna mill-ewwel jgħidulna 'tistgħu tgħinuna noħorġu minn hawn?  Irridu nibdew ngħixu mill-ġdid?  Jafu li qed jgħixu iżda m'għandhom xejn".

Erbil - realtà moħbija…..
……residenti mistoħbijin

Lozano tgħid li "l-belt ta' Erbil tolqtok mill-ewwel. Fil-bidu tiġbdek mill-ewwel l-arja ta' paċi li hemm  M'hemm xejn x'jurik li f'dan il-mument f'din il-part tad-dinja, id-destin ta' eluf ta' familji jinsab imdendel. Ma tara u ma tisma' xejn li jurik kunflitt, imma l-forzi tal-ISIS jinsabu biss 25 kilometru bogħod. Ir-realtà f'din il-belt hi moħbija fil-knejjes, bini li għadu qed jinbena u fl-iskejjel.  Fihom issib eluf ta' refuġjati.  Fi 22 post imxerrdin ma' din il-belt, qed isibu rifuġju xejn inqas min 70,000 insara".

Qaraqosh żvojtjat…..baqa' biss
dawk li ma setgħux jaħarbu - morda u anzjani

Maria tgħid li "kien fil-bidu ta' Awwissu meta l-Peshmerga - ġellieda li kienu jiddefendu żona fit-tramuntana ta'  Mosul, irtiraw.   Kif seħħ dawn bdew neżlin il-bombi sparati mill-ġellieda tal-ISIS fuq id-djar tar-residenti. L-ewwel żewġ vittmi kienu żewġ itfal, David u Mirat. Inxtered l-allarm mill-ewwel - li l-ISIS jinsabu fil-qrib. Qaraqosh minn belt ta' 50,000 nsara, spiċċat battala għax kulħadd ħarab. Kienu l-anzjani u l-morda biss li baqgħu hemm".
"Mar-residenti ta' Qaraqosh ingħaqdu nsara oħra minn villaġġi fil-qrib fosthom Bartella u Karemlesh. Hu stmat li fi spazju ta' ftit jiem xejn inqas minn 100,000 persuna bi twemmin nisrani ħarbu minn djarhom. Id-destinazzjonijiet tagħhom kienu Duhok, Zahko u Erbil. Hi diffiċli ħafna biex timmaġina l-paniku li ħakem lil dawn in-nies. Dawn ħarbu u ħallew kollox warajhom. Kull ma kellhom fuqhom kien biss  basktijiet bil-ħwejjeġ. Ħafna minn dawn in-nies esperjenzaw il-ħtif tal-belt ta' Mosul mill-forzi tal-ISIS fil-bidu ta' Ġunju. Dakinhar fi spazju ta' ftit sigħat l-ISIS ħatfu Mosul u ħadd ma pprova jiddefendiha. La l-politiċi u lanqas l-armata. F'Mosul kull familja għandha x'tirrakkonta, sofriet mit-traġedji."
"Dan hu hija Salman. Kellu 43 sena. Sparawlu tlett darbiet f'rasu. Kien ilu jgħix f'Mosul ħames snin".  Maġenbu jkun hemm ommu.  Hi tieħu r-ritratt min idejn binha u żżommu bejn idejha.  Għajnejha mimlijin bid-dmugħ. Huma ħarbu  minn Mosul u sabu rifuġju f'villaġġ qrib il-monasteru antik ta' Mar Mattai (San Mattew). Hemmhekk kellhom xi qraba u ħasbu li kienu siguri. Imma l-avvanz tal-ISIS wassal biex anki minn hawn kellhom jaħarbu".

'Tilfu l-art u djarhom…..mhux
gœalina ninkwetaw imma gœat-tfal"
Maria Lozano titkellem ukoll ma' Yacoub - wieħed mir-refuġjati.  Mixħut fl-art u saqajh kollha feriti. Yacoub ħarab flimkien mal-erbat itfal tiegħu minn Mosul. Marru Al Qosh iżda minn hemm kellhom jerġgħu jaħarbu. Hu tilef l-artijiet li kellu. Tilef daru u dak kollu li kien jipposjedi.  Imma mhux il-ġrieħi li għandu l-aktar li jinkwetawh imma x'se jkun il-futur ta' uliedu".

Tfal miġburin ikantaw……
…..ma tarax ġugarell wieħed
F'Mangesh, Lozano sabet  diversi familji bit-tfal, jgħixu fit-tined.  "Rajt lil waħda mit-tfal imdawra b'għadd ta' tfal. Kienu qed ikantaw. 'Kulħadd iħobbni, kulħadd iħobbni' kienet l-għanja tagħhom. It-tfal li ma jifhmu xejn fil-gwerer ma jafux x'inhi mibgħeda u massakri, ma kinux qed jinkwetaw fuq il-futur. Hi stramba  kif tara daqstant tfal jilagħbu flimkien imma ma tarax ġugarell jew pupa waħda. Ħafna mit-trabi li kien hemm kienu ukoll mal-art.

"X'għamlet binti biex spiċċat
tgħix f'kamra ma' tmien familji?"
"Iltqajt ma' Sieiman. Kien qed iżomm lil bintu ta' tlett snin f'idejh. 'X'għamlet binti biex spiċċat tgħix f'kamra ma' tmien familji u kellha tħalli l-art fejn kienet tgħix?".  Maria tibqa' impressjonata bil-kundizzjonijiet inumani li fihom qed jgħixu dawn l-insara maħrubin.
"Jorqdu fuq saqqijiet mal-art. Ikel u ilma mogħti lilhom mill-knisja tal-lokal.  Sħana infernali.  Fit-tined li twaqqfu f'Erbil, li fihom qed jgħixu dawk li ma sabux postijiet fil-knejjes u skejjel, issib tmien persuni ġo kull tinda.  Matul il-ġurnata fit-tinda jkun hemm sħana kbira li xi drabi tlaħħaq 48 grad.  Bil-lejl hemm ir-riskju ta' gdim minn ġrieden u skorpjuni.

L-ittra N mal-bibien….il-ħarba
Munira Aziz illum għandha 74 sena. Tiddeskrivi l-mumenti ta' meta l-ISIS bdew jattakkaw Mosul.  "Smajna l-isparar wara l-bieb tad-dar. Konna nafu li t-terroristi kienu qed joqtlu l-insara. Ittamajna li xi ħadd jiġi u jipproteġina. Inqfilna fi djarna. Domna jumejn hemm. Finalment ħrabna bil-lejl".
Meta l-ISIS daħlu f'Mosul huma ħabbru li trid tiġi segwita ix-Sharia, bid-djar tal-Insara bdew jiġu immarkati bl-ittra 'N' li tfisser 'Nasare' jew Nazareth. Ir-residenti intalbu jaqilbu għall-Islam jew imutu. Ħafna spiċċaw ħarbu.
Munira tgħid li hi flimkien ma' sitt membri tal-familja ħarbu l-ewwel lejn Qaraqosh iżda sabu li anki hawn kienu waslu tal-ISIS.  Minn hemm huma marru lejn Erbil.  F'Erbil huma għamlu jiem jiġru fit-toroq għax ma setgħux isibu saqaf fuq rashom.  Raqdu fil-ġonna u fit-toroq, qabel iddeċidew li jimxu minn hemm. "F'Erbil rajna l-Insara kullimkien. F'kull ġnien li morna u fit-toroq. Ma jafux fejn se jaqbdu jmorru", tgħid Munira.

L-ISIS akkużati bi qtil ta' nies ċivili, ħtif u stupru
Ta' min jgħid li n-Nazzjonijiet Uniti qed jakkużaw lill-Grupp Militanti għall-Stat Iżlamiku (ISIS) b'akkużi kontra d-drittijiet tal-bniedem. Fost l-akkużi hemm dak ta' delitti kontra l-umanità. In-Nazzjonijiet Uniti qalet li l-abbużi twettqu bejn is-6 ta' Lulju u l-10 ta' Settembru fl-Iraq.
L-akkużi saru f'rapport li inkiteb wara li uffiċjali tan-Nazzjonijiet Uniti għamlu madwar 500 intervista ma' nies li sofrew minn azzjonijiet tal-ISIS. Irriżulta li l-ISIS attakkaw b'mod dirett nies ċivili u l-infrastruttura tal-pajjiż, qatel nies ċivili, ħataf u anke stupra l-vittmi.
'Għidu d-dinja li kull ma rridu hu
li nirritornaw fi djarna'
U meta mistoqsijin dwar ix-xewqat tagħhom, dawn ir-rifuġjati jgħidu bla tlaqlieq li jridu jirritornaw fi djarhom. Li jridu jgħixu. Munira bla tlaqlieq tiddikjara li "għidu lid-dinja x'qed jiġri hawn. Għidu lid-dinja li kull ma rridu  hu li nirritornaw fi djarna. Kull ma rridu hu li ngħixu - li nkunu siguri u bla biża".

Żjara f'Betlem: 'ħabs kbir' fejn it-turisti
huma mċaħħdin mill-verità
        - Salaam Bannoura


Kull min żar Betlem fi żmien il-Milied, jiddeskriviha bħala 'esperjenza li ma jinsewha qatt".  Oħrajn jgħidulek 'kemm nixtiequ li din is-sena konna hemm".  Imma waqt li t-turist jgħaddi ftit ħin biss f'din il-belt minħabba restrizzjonijiet u kontroll li hemm, ma tistax ma tistaqsix eżattament x'inhi r-realtà f'b'din il-belt. Għal Salaam Bannoura, studenta Palestinjana li fl-aħħar ġimgħat kienet f'pajjiżna, Betlem tqabblu ma' ħabs kbir. "Meta ngħid hemm m'iniex qed nesaġera", tgħid Salaam. Tispjega kif "it-turisti li jmorru f'Betlem jittieħdu biss f'żoni partikolari u jgħaddu minn rotot apposta. Tenfasizza li t-turisti huma illimitati mill-jesperjenzaw il-verità. It-turisti jaslu b'impressjoni negattiva u jitilqu mingħajr ma jingħataw ċans li jibdlu din l-impresjsoni u dan billi jitħalltu u jitkellmu man-nies tal-post".
Salaam qalet lil L-ORIZZONT li "nista' ngħidlek li dalgħodu fl-aħbarijiet bdiet tixxandar karikatura li turi is-sitwazzjoni politika f'Betlem. Jidhru Marija u Ġużeppi fi triqithom minn Nazareth lejn Betlem. Waslu fiċ-checkpoint u ppruvaw jaqsmu. Wieħed mis-suldati Iżraeliti jidher qed jiċċekkja biex jara jekk għandhom splussivi taħt il-ħmara, waqt li suldat iehor qed jagħmel spezzjoni lil Ġużeppi. Forsi tara din il-karikatura titbissem, iżda finalment hi ta' dwejjaq.  Ir-residenti ta' Betlem qed jġħixu f'ħabs kbir b'limitazzjonjiet kbar fuq il-moviment u nuqqas ta' aċċess  għal ħafna riżorsi vitali li jaffettwaw il-ħajja ta' kuljum tagħhom".
"Issa jekk nieħdu t-turisti li jiġu naraw diversi angoli. L-ewwelnett, it-turisti li jżuru l-Art Imqaddsa  permezz ta' aġenziji turistiċi Iżraeljani ħafna drabi  jingħataw immaġini negattiva tal-Palestinjani li huma se jiltaqgħu magħhom f'Betlem.  Dawn it-turisti jingħataw x'jifhmu li ż-żjarat f'Betlem jinżammu qosra għas-sigurtà tagħhom stess minħabba tħeddid li jista' jkun hemm minn Palestinjani fuq ħajjithom.  Għalina dan ix-xenarju ta' influwenza fuq l-imħuħ ta' dawk li jżuruna. Hi ta' dwejjaq u tedjanti li tara li jiġu jżuruna nies minn madwar id-dinja kollha u dawn ikollhom moviment ħieles bejn bliet storiċi Palestinjani - inkluż l-artijiet li kienu ġew ikkonfiskati fl-1948 u aħna residenti f'din il-belt m'għandniex dan id-dritt.  Issa qed naraw li t-turisti qed jispiċċaw bil-moviment tagħhom ikkontrollat għal dak li qed jissejjaħ 'raġunijiet ta' sigurtà'. Għallinqas għal darba huma jistgħu jifhmu kif inħossuna aħna b'kontroll fuq il-moviment tagħna".
Salaam tkompli tgħid li "l-immaġini li jieħdu it-turisti hi waħda ta' dwejjaq. Jiġu f'Betlem - l-art tal-paċi,  u jsibu l-belt imriegħda mill-biża. Il-fatt li t-turisti ma jitħallewx jiġu f'Betlem billi jużaw aġenziji turistiċi Palestinjani, qed taffettwa id-dħul ekonomiku tar-residenti fil-lokal.  Betlem hi waħda mill-akbar attrazzjonijiet turistiċi fil-Palestina, ħafna mir-residenti jiddependu mit-turiżmu għall-għixien tagħhom. Fost dawn hemm ħwienet tas-souvenirs, lukandi, ristornati, trasport u ħwienet tal-merċa. Għalhekk il-fatt li t-turisti ma jitħallewx jgħixu f'Betlem għal ftit jiem, qed taffettwa id-dħul għal dawn il-kategoriji ta' negozji".
Salaam tkompli tgħidilna li "ż-żjara qosra f'Betlem u f'rotot speċifiċi qed tillimita lit-turisti milli jesperjenzaw il-verità u jaraw in-naħa l-oħra tal-munita.  It-turisti jaslu b'immaġini negattiva u qed jitilqu mingħajr ma jkollhom iċ-ċans li jikkoreġu dan. Mingħajr ma jingħataw iċ-ċans li jitħalltu man-nies u jitkellmu magħhom, it-turisti mhux jirrealizzaw li n-nies ta' Betlem huma magħrufin għall-ospitalità u għal qalb tajba tagħhom.  Lanqas qed jaraw li l-akbar xewqa tal-Palestinjani hi dik li jkun hemm il-paċi u li ssir ġustizzja".
Salaam tgħid li "b'mod ġenerali betel hi belt kwieta u għandha l-maġġoranza tar-residenti li huma edukati u litterati. Imma l-belt hi karatterizzata mill-'ħajt tal-apartheid' u r-residenti huma suġġetti għal konfiska tal-art, bħal fi bliet oħra Palestinjani. L-okkupazzjoni Iżraelita qed taffetta  kull parti tal-art. F'Betlem ir-residenti jkunu arrestat u jispiċċaw il-ħabs b'mod regolari. Djar qed jispiċċaw jitwaqqgħu ta' spiss, jeżistu ċ-checkpoints li jikkontrollawlek il-moviment. Apparti l-ħajt, Betlem hi mdawra minn tlett żoni ta' djar mibnijin mill-gvern Iżraelit.  Rapporti riċenti  qed jindikaw li l-Gvern Iżraeljan għandu l-ħsieb li jieħu aktar artijiet biex jibni bażijiet militari madwar iż-żona. Mhux b'esaġerazzjoni - qed ngħixu b'ħabs kbir. Li hem speċjali f'Betlem hi is-siti reliġjuż li għalih jiġu ħafna pellegrini. Dan il-fatt ma jista' ikun manipulat minn Iżraelu dan hu ta' ostaklu kbir. Fis-sena 2002, meta Betlem spiċċat taħt 'curfew'  u l-knisja tan-Natività spiċċat taħt assedju għal 40 ġurnata,  il-medja internazzjonali għamlet pressjoni kbira dwar dan. Iżrael hu konxju tal-importanza li ż-żona tinżamm kwieta u paċifika. Minkejja dan ir-residenti iridu jiffaċċjaw l-ostakoli tal-kontrolli kuljum".
Ma tistax ma tistaqsihiex fuq kif ikun ċelebrat il-Milied f'Betlem. Salaam tirrispondi billi tgħid li "iċ-ċelebrazzjonijiet tal-Milied hawnhekk idumu ħafna. Biżżejjed ngħidlek li dawn iċ-ċelebrazzjonijiet jintemmu fl-aħħar ta' Jannar. Dan huma minħabba diversi żoni f'Betlem jiċċelebraw il-Milied f'dati differenti. Bħal ħafna bliet madwar id-dinja, it-toroq ta' Betlem ikunu imżejnin bid-dwal. Mixja mat-toroq wieħed jista' jisma' l-għanjiet tal-milied minn ħwienet u ristoranti. Isiru diversi festivals tal-Milied, xows u anke swieq. Li hu uniku f'Betlem hu l-fatt li ċ-ċelebrazzjonijeit jieħdu xejra aktar reliġjuża. Il-quddiesa ta' nofs il-lejl hi waħda mill-avvenimenti speċjali. Tispiċċa f'xi 4.00 ta' filgħodu u waa jkun hemm purċissjoni madwar it-toroq l-antiki tal-belt. Wara jkun hemm festival kbir minn gruppi mużikali lokali u anke barranin."
Nistaqsuha dwar id-differenzi li tara bejn kif ikun ċelebrat il-Milied f'Betlem u kif rat iċ-ċelebrazzjonijiet f'Malta. Salaam tgħid li "tmur fejn tmur se tara li l-Milied spiċċa kummerċjalizzat. M'għandhiex għażla ħlief li nqabbel is-sitwazzjoni ekonomika bejn Malta u Betlem. Id-dħul medju tla-Maltin hu tlieta jew erba' darbiet akbar minn dak  ta' persuna Palestinjana. Wieħed jista' japplika dan ukoll għal ekonomija taż-żewġ pajjiżi. F'Betlem it-toroq ikun imżejnin imma ħafna inqas minn dawk f'Malta. Nixtru ċikkulajjet u nagħmlu l-gallettini u l-iklien tal-milied. Nixtru ir-rigali. Imma nagħmlu dan mingħajr esaġerazzjonijiet. Kollox ma' kollox jien nara l-Milied bħala żmien li fih nonfoq flus għal ħaddiehor li jkun fil-bżonn".

Suċċess minkejja ħajja iebsa

…mill-kura tas-sorijiet Maltin għal ħajja fl-Istati Uniti u issa b’kumpanija speċjalizzata




Imwielda f’villaġġ remot fil-provinċja Etjopjana ta’ Wollo. Iċ-ċirkostanzi tal-ħajja wasslu biex l-ewwel kura u l-ewwel imħabba rċeviethom mingħand is-sorijiet Franġiskani Maltin li hemm fl-Etjopja. L-ofranatrofju Kidane Mehret immexxi minn dawn is-sori­jiet kien tista’ tgħid l-ewwel dar tagħha. Abai jew l-isem proprju tagħha Abynesh, kif jiġri lil għadd ta’ tfal oħrajn f’dan l-orfanatrofju, ġiet adottata minn koppja mill-Istati Uniti. Koppja magħrufa għall-karità li tagħti. Abai iżda qatt ma nsiet lis-sorijiet Franġiskani Maltin. Ta’ spiss tmur iżżurhom. 
Ftit tax-xhur ilu, meta waħda mis-sorijiet kienet f’pajjiż­na u semmejtilha li għamilt kuntatt ma’ Abai, mill-ewwel bdiet titkellem fuqha. Abai, minkejja ċ-ċirkostanzi diffiċli li sabet ruħha fihom meta kienet żgħira illum qed tagħ­mel isem għaliha nfisha. Irnexxielha twaqqaf kumpa­nija speċjalizzata. L-isem tagħ­ha hu ZAAF. Dan l-isem ifisser siġra. Fl-aħħar ġimgħat il-prodotti tagħha bdew jidhru ukoll fi swieq magħrufin fosthom f’Ruma.
Abai meta tkellmet ma’ l-orizzont qaltilna li “bħala persuna li għandi intrapriża żgħira irrid nagħmel xogħli b’paċenzja kbira. Meta konta l-iskola u l-kulleġġ fl-Istati Uniti, jien kont ngħaddi ħafna mill-vaganzi tas-sajf fl-Etjopja. Kien f’dan iż-żmien li kelli l-opportunità li ngħaddi żmien b’xogħol ma’ kumpa­nija privati u anke mal-gvern fl-Etjopja. Kien fl-istess żmien ukoll li għamilt xogħol volontarju ma’ għadd ta’ għaqdiet mhux governattivi”.
“Kienu esperjenzi uniċi, li tawni l-opportunità li nħares lejn xogħlijiet differenti fl-Etjopja. Kienu esperjenzi li għenuni biex ningħaqad ma’ dak li hu Etjopjan kemm b’mod kulturali kif ukoll mil-lat emozzjonali. Fhimt ukoll l-isfidi li hemm fir-reġjun fil-preżent. Għamilt ir-riċerki tie­għi u t-teżi universitarja tiegħi kienet fuq is-settur tal-manifattura fl-Etjopja,” tgħid Abai Schulze.
Abai tgħidilna li “wara li ggradwajt mill-Università ta’ Washington, ħdimt ma’ aġenzija tal-Gvern u wara mal-Ashoka - għaqdiet non governattiva. Din tippromwovi li wieħed jiftaħ intrapriża. Kien hemm ħafna li qasmu l-esperjenzi miegħu u dawn ispirawni. Bdejt nippjana li niftaħ negozju. Iddeċidejt li nmur lura lejn Addis Ababa - il-kapitali tal-Etjopja u hemmhekk bnejt il-kumpanija ZAAF. Din tiffoka fuq prodotti ta’ kwalità għolja magħmulin minn ġlud u maħdumin minn nies tas-sengħa fl-Etjopja”.

“Ridt nikkonvinċihom li ridt bis-serjetà niftaħ negozju”
Tgħid li “jien kbir f’ambjent fejn kien hemm min kultura intraprenditorjali. Din kienet fortuna. Għamilt ċara ma’ ħbie­bi u anke mal-familjari tiegħi li jien kont qed nitkellem bis-serjetà meta għdit li rrid niftaħ negozju u nieħu r-riskji. F’Addis Ababa kelli nibda nagħmel il-kuntatti ma’ dawk involuti fis-settur. F’dan in-negozju kellu nilbes diversi kpiepel. Fl-Etjopja, l-affarijiet u d-deċiżjonijiet iduru madwar il-familja u l-ħbieb. Tgħallimt nibni relazzjoni onesta u sinċiera qabel nibda naħdem ma’ xi ħadd. Fl-Etjopja il-liġijiet dwar in-negozju jinbidlu kontinwament u mhux dej­jem ikunu implimentati b’mod tajjeb. Ix-xibka ta’ nies li tibda taħdem magħhom jgħinuk tibqa’ informata f’dan l-ambjent amibgwu”.
Abai tgħidilna li “ħafna mill-artiġġjani li naħdem magħhom mhux bilfors ikollhom uffiċċju. Ħafna drabi jkunu jridu nofs il-ħlas qabel ix-xogħol jitlesta. Kelli esperjenzi fejn persuni sparixxew bil-flus wara li jien inkun ħallast somma tajba. Jien privileġġjata li għaddejt minn għadd ta’ esperjenzi uniċi u privileġġjati, u li llum qiegħda ninvestihom lura fil-pajjiż li twelidt”.

'Dawn skeletri ta' immigranti bħalek
..jekk ma tħallasx tispiċċa bħalhom"
       - l-esperjenza trawmatika ta' Ibrahim, immigrant mis-Somalja


Tmur tirrapporta għal mezzi tax-xandir fuq każ fejn mara f'Mogadishu fis-Somalja allegatament kienet stuprata minn għad ta' suldati. Qabel tippublika l-artiklu jarrestawk. Tispiċċa xahrejn il-ħabs. F'ċella żgħira li fiha jinżammu 40 priġunier.  Forsi għal xi wħud li tagħmel xahrejn il-ħabs hi meqjusa bħala fortuna, ħdejn l-ammont ta' ġurnalisti li spiċċaw maqtulin fis-Somalja sempliċiment għax kienu qed jagħmlu xogħlhom. 
Ahmed Nuur Ibrahim li llum għandu 26 sena, kien ġurnalist fis-Somalja. Diversi minn sħabu ġurnalisti spiċċaw maqtulin. Hu kien mhedded regolarment, b'mod partikolari mill-militanti Iżlamiċi tal-Al Shabab. X'jagħmel? Jitlaq u jħalli l-ommu u lil ħutu? Ma kinitx deċiżjoni faċli u għażel li jmur f'parti oħra tas-Somalja. Pajjiżek dejjem jibqa' pajjiżek. Fis-sena 2007 telaq lejn Puntland Somalia. Wara ftit snin it-theddid ma damx ma kien ukoll l-ordni tal-ġurnata. Minn hemm 'l quddiem, ħajjet Ibrahim inqalbet ta' taħt fuq. Spiċċa jivvjaġġa minn pajjiż għal iehor bla dokumenti. Kellu jħalli lil mara u lit-tfal. Dahru mal-ħajt ma kellux triq oħra għajr li jittanta l-vjaġġ lejn l-Ewropa. Flus biżżejjed ma kellux u spiċċat tgħinu ommu. Fil-bidu tal-vjaġġ lejn id-deżert skopra li jrid iħallas somma flus għal vjaġġ, liema flus ma kellux. It-traffikanti ħaduh ftit bogħod u urewh skeletri mferrxin fuq ir-ramel. Kienu ta' immigranti li ma ħallsux. It-theddida kienet 'jekk ma tħallasx tispiċċa bħalhom'. Ommu biegħet biċċa art u bagħtitlu l-flus biex kompla bil-vjaġġ. Il-problemi fil-Libja ma naqsux, u daqt il-ħabs darbtejn. Spiċċa f'Malta wara li għamel il-vjaġġ bid-dgħajsa darbtejn. L-ewwel wieħed ma rnexxiex għax spiċċaw maqbudin mit-Tuneżini.
Ibrahim, kif inħareġ mid-detenzjoni beda jipprova jara kif se jkompli bil-ħidma tiegħu ta' ġurnalist. Ma kinitx faċli iżda bl-għajnuna ta' David Millner u b'għajnuna mill-Ambaxxata tal-Istati Uniti, waqqfu organizazzjoni. Hu qed ixxandar programmi għal immigranti Somali fid-detenzjoni u se jibda jagħti informazzjoni lill-immigranti fid-detenzjoni dwar il-ħajja u l-kultura f'Malta. Dan biex jgħin lill-istess immigranti jintegraw.
l-orizzont tkellem fit-tul ma' Ibrahim dwar l-esperjenza tiegħu. Jgħidilna li "xogħli fis-Somalja kien ġurnalist. Ħdimt ma' diversi stazzjonijiet. Radio Daljir u s-Somalia Broadcasting Corporation. Dawn huma stazzjonijiet privati. Ħdimt ukoll ma' Somalia Report u ma' IRIN tan-Nazzjonijiet Uniti.  Ix-xogħol ta' ġurnalist fis-Somalja mhux faċli. Kont mhedded diversi drabi. Ħafna minn sħabi ġurnalisti spiċċaw maqtulin. Kont nirrapporta dak li jkun qed jiġri. Ġlied bejn tribuwijiet rivali. Kont nara ħafna nies imutu u jinqatlu fit-triq. Meta tirraporta fuq drittijiet umani u dwar ġlied bejn fazzjonijiet rivali fis-Somalja, ikun jeħtieġ li tkellem ħafna nies biex iġġib l-informazzjoni.  Meta xxandar l-informazzjoni jibdew jhedduk li m'intix tirrapporta b'mod ġust u qed iżżomm ma' naħa jew ma oħra".
"Inti parti minnhom issa. Insibuk u noqtluk" kienet theddida li regolament kien jisma' fuq min icempillu fuq it-telefon. Ibrahim ma jonqosx li jirrimarkalek kif sħabu spiċċaw b'għonqhom  imħanxar jew sparawlhom. 
"It-theddid lejja kien regolari minħabba x-xogħol li kont nagħmel. Daqqa jgħidulek li inti kontra l-Musulmani jew li inti qed titkellem fuq id-drittijiet tal-bniedem u m'intix tappoġġja l-ġlieda  tagħna. Tkellimt m'ommi u hi qaltili li aħjar nitlaq minn Mogadishu u nmur lejn il-Grigal tas-Somalia. Hemmhekk hemm diversi radjijiet privati. Radio Daljir kien wieħed mill-akbar u dan għandu l-kwartieri tiegħu f'Bosaso".
It-theddid fil-konfront tiegħu kompla għaddej u tlaqt minn Mogadishu lejn il-muntani ta' Galgalo. Dawn jinsabu madwar 30 kilometru bogħod minn Bosaso. Hemm kont naħdem u kont nagħmel diversi intervisti. Kont anki naħdem mal-aġenzija tal-aħbarijiet u drittijiet umani tan-Nazzjonijiet Uniti, IRIN.  Ma tantx domt ma irċevejt l-ewwel theddid. Kienu l-Al Shabab li heddewni. Ċempluli u heddewni li joqtluni. L-Al Shabab huma fergħa tal-Al Qaeda. Dawn huma grupp militanti Iżlamiku".
"Erġajt spiċċajt f'salib it-toroq. Tibda tistaqsi lilek innfisek x'se tagħmel. Għal ħajti iddeċidejt li naqsam lejn l-Etjopja", jirrakkonta Ibrahim. Tistaqsieh jekk għamilx dan biex jiġi lejn l-Ewropa iżda hu jgħid li "dak iż-żmien lanqas ħsieb ma kelli li nitlaq lejn l-Ewropa. Ridt li nkun f'post sigur. Mort mal-fruntiera tal-Etjopja. Ma kienx faċli biex naqsam u nidħol hemm. Ikun hemm diversi checkpoints tas-suldati. Ippruvaw jibagħtuni lura lejn is-Somalja. Jien ma ridtx inmur. Kont għamilt dokument falz u għedtilhom li kont sejjer nistudja. Kelli ħabib li jaf l-Amhariku - il-lingwa tal-Etjopja u għedtilhom biex jivverifikaw. Meta raw hekk ħallewni nidħol fl-Etjopja u jien bqajt sejjer lejn Addis Ababa".
Ibrahim li llum għandu 26 sena u  kien ilu 10 snin fil-ġurnaliżmu ma tantx kellu fortuna fl-Etjopja. Ħalla lil martu u ż-żewġ uliedu f'Bosaso fis-Somalja, iżda aktar tard huma qasmu lejn l-Etjopja ukoll u baqgħu jgħixu hemm. Mill-Etjopja, Ibrahim telaq lejn il-fruntiera mas-Sudan. "Sibt l-għajnuna biex għaddejt mill-fruntiera u mort lejn Khartoum - il-kapitali tas-Sudan. Ħsibt li hawn stajt naħdem. Hawnhekk bdejt nisma' minn diversi ħbieb tiegħi dwar il-vjaġġi lejn l-Ewropa. Fi żmien ġimgħatejn f'Khartoum  kont iddeċidejt li nagħmel il-vjaġġ lejn l-Ewropa. Iddeċidejt li nagħmel dan għax min kien jorganizza l-vjaġġi minn Khartoum lejn id-deżert beda jgħidli li "l-Ewropa mhix il-bogħod. Ġimgħa vjaġġar u €500 u tkun fl-Ewropa. Hemmhekk ikollok ix-xogħol u l-flus. Tivvjaġġa fejn trid lejn l-Ewropa". Ħallast il-flus u ingħaqadt ma' grupp ta' immigranti li kienu se jittieħdu lejn id-deżert. Tgħabbejna f'jeep u bdejna l-vjaġġ minn Khartoum lejn id-deżert. Li jiġri hu li fit-triq jinbidlu it-traffikanti. Il-vjaġġ fid-dezert hu iebes ħafna. Ikun hemm sħana tremenda. Bil-lejl it-temperatura tinżel ħafna. Meta konna nieqfu konna npoġġu fuq ir-ramel li jkun jaħraq ħafna, nagħmlu rasna bejn l-irkopptejn u ngħattu rasna bil-gakketta jew ħwejjeġ li nkunu lebsin" isostni Ibrahim.
Ikompli jgħid li "f'nofs id-deżert tas-Sahara, sibna li konna se ngħaddu f'idejn grupp iehor ta' traffikanti. Fejn waqafna kien hemm tlett gruppi bl-immigranti tagħhom.  Intlabna nħallsu $3,500 biex jitkompla l-vjaġġ. Jien ma kellix dawk il-flus. Lili kienu qaluli li l-vjaġġ jiswa $500 u dawk kont ħallasthom. Meta għedtilhom li m'għandhix flus qajmuni minn fejn kont u urewni għadd ta' skeletri ta' nies li kien hemm imxerrdin f'din il-parti. 'Dawn immigranti bħalek kienu. Dawn ukoll ma ridux iħallsu. Qtilnihom. Jekk ma tħallasx tispiċċa bħalhom', qaluli it-traffikanti. Qbadt il-mowbajl u ċempilt lil ommi. Naf li l-mezzi finanzjarji tagħha huma limitati għax kull m'għandha hu biss ħanut tal-kafe minn fejn taqla' l-flus. Spjegajtilha is-sitwazjzoni li kont fiha. Għedtilha li jekk ma kontx se nħallas kienu se joqtluni. Fi ftit jiem, ommi biegħet biċċa art u kellha biex tħallas dawn il-flus. L-ikel u x-xorb fid-deżert kienu limitati ħafna.  Kienu jtuna ftit wisq ilma. Kif għedtilhom li għandi l-flus biex inħallas bdejt il-vjaġġ lejn il-Libja. Il-vjaġġ fid-deżert dam b'kollox 21 ġurnata. Wasalna fil-belt ta' Sabħa fin-nofsinhar tal-Libja. Hawnhekk reġgħu inbidlu it-traffikanti. Intlabna inħallsu $2,500 biex jeħduna lejn Tripli. Jien ma kellhiex dak l-ammont. Ommi għalkemm kellha kafeterija kellha erbat' itfal oħrajn, tnejn subien u tnejn bniet u għalhekk il-flus kienu limitati. Bdejt niġi bejn ħalltejn jekk inċemplilhiex jew le. Kienu qed iżommuni f'dar, ovvjament jistennew li b'xi mod inġib il-flus. Kif rajt li se tkun diffiċli bdejt naħseb biex nara x'se nagħmel. Fejn kont miżmum kienet  dar li ħdejha kien qed isir xi bini. Kien hemm munzell ta' ramel ħdejn parti mill-bini u jien qbist għal fuqu. Sparaw fuqi iżda irnexxieli naħrab. Spiċċajt litteralment waħdi.  Spiċċajt ma' grupp ta' immigranti Afrikani li kienu qed jaħdmu f'sit ta' kostruzzjoni. Laqqgħuni ma' wieħed Somalu. Tlabtu jgħinni nasal fi Tripli. Ried li nħallsu $800. Ma kellhiex dawk l-ammonti. Fl-aħħar aċċetta li nħallsu $500", ikompli jgħid Ibrahim.
"Sar il-vjaġġ lejn Tripli, iżda ma tantx domt liberu. Ġejt arrestat u dokumenti x'nuri ma kellhiex. Spiċċajt il-ħabs. Li jibqa' f'moħħi fil-ħabs fil-Libja hi kif kienu jtuna l-ikel. Il-gwardji kienu jaqbdu u jibdew iwaddbu l-ħobż. Ovvjament trid tiġġieled biex tilħaq. Kien hemm priġunieri ta' statura kbira u jien ma' tantx għandi statura kbira u għalhekk trid tagħmel sforz biex tiekol għax tispiċċa tibqa' fil-ġuħ. Ħrabt mill-ħabs. Erġajt ċempilt lil ommi u spjegajtilha dak kollu li kont għaddejt minnu u l-pożizzjoni li kont fiha.  Għidilha li għandi l-bżonn ta' flus biex nagħmel il-vjaġġ bid-dgħajsa lejn l-Ewropa. Wissietni fuq dan il-vjaġġ. Bagħtitli l-flus u qaltli li jekk ma jirnexxielekx tgħix mill-vjaġġ 'Alla miegħek'. Meta ġejna biex nagħmlu l-vjaġġ it-temp ma kienx tajjeb. Kien hemm mewġ li kien ġej 'l ġewwa. Bdejna l-vjaġġ iżda f'xi ħin ġiet fuqna dgħajsa tal-militar Tuneżin. Biex ma nispiċċawx f'ħabs Tuneżin għednielhom li konna sejrin lejn il-Libja. Minn naħa tagħhom huma daħħluna fit-Tuneżija u ħaduna mal-fruntiera Libjana.  Erġajt spiċċajt f'ħabs fil-Libja. F'dan il-ħabs, ħamsa minn sħabi kienu spiċċaw ħarbu.  Ftit jiem wara kienu ġew għalija u għal oħrajn biex nagħmlu xi xogħol fi djar.  Din kienet l-okkażjoni biex naħarbu.   Imma flus biex inħallas $800 għall-vjaġġ bid-dgħajsa ma kellhiex. Ċempilt lil ommi u din kienet irrabjat ħafna miegħi. Qaltli li flus ma kellhiex u li kont qed inberbaq il-flus. Ma kontx naf x'se naqbad ngħidilha. Erġajt ċempiltilha wara ġurnata. Għedtilha li mingħajr il-vjaġġ lejn l-Ewropa iċ-ċans kien li nerġa' nispiċċa l-ħabs. Spiċċat bagħtitli l-flus ftit jiem wara. Fid-dgħajsa li kellha tagħmel il-vjaġġ lejn l-Ewropa konna 125 persuna. Ikel u xorb ma ħadna kważi xejn.  Kien hemm min kien kważi spiċċa f'koma b' 'dehydration'. Qabel tlaqna min organizza l-vjaġġ tana n-numri tat-telefon tal-Qawwiet Navali Taljani u tal-Forzi Armati ta' Malta. Kellna ukoll boxxla. Kif rajna li konna ħriġna sew mill-ibħra Libjani tlabna għall-għajnuna u ġew il-Forzi Armati ta' Malta u salvawna. Daħħluna l-port. Immanettjawna. U jien bdejna nistaqsi 'għaliex, għaliex?".  L-ewwel salvawna u issa arrestawna ma stajtx nifhem. Spjegawli li wara xi xhur fid-detenzjoni kont se nieħu lura l-libertà. Fid-detenzjoni kien hemm sitwazzjoni ħażina ħafna. Imma meta nqabbilha mal-Libja ngħid li aħjar fid-detenzjoni hawn milli fil-Libja. Fid-detenzjoni kien hemm għadd kbir ta' immigranti Afrikani ġejjin min pajjiżi differenti. Kien hemm ukoll Palestinjani, mill-Iraq u mis-Sirja. Kull grupp bil-kultura tiegħu.  Ftit wara li tpoġġejt fid-detenzjoni tawni opportunità biex inċempel lil ommi. Kont ilni aktar min xahar ma nċemplilha u peress li kienet taf li kelli nagħmel il-vjaġġ bil-baħar, ħasbet li spiċċajt mgħarraq. Ħadet gost ħafna".
Itenni li "kif ħriġt mid-detenzjoni bagħtuni fiċ-ċentru miftuħ tal-Marsa. Kont ingħatajt status ta' refuġjat u bdejt nara x'se nagħmel.  Bl-għajnuna ta' ħaddiema fiċ-ċentru miftuħ ġew ikkuntattjati għadd ta' ġurnali biex forsi jkolli l-opportunità li naħdem magħhom. Sfortunatament ma ġejtx aċċettat. Min qal għalissa m'għandux bżonn u oħrajn qalu jikkonsidraw fil-futur".
Imma Ibrahim ma waqafx hemm. L-insistenza tiegħu li jkun suċċess wasslitu biex finalment Ibrahim beda jxandar permezz ta' radju għall-immigranti Somali f'Malta, u l-quddiem dan se jinfirex għall-immigranti Afrikani kollha.
F'post li għadu mitluq sew fil-Ħamrun, Ibrahim qed jippjana li jibdlu fi studio għal dan ir-radju. Radju li hu intiż li jinforma lill-immigranti u jgħin fl-integrazzjoni tagħhom f'pajjiżna.
Għandu xewqa oħra…..dik li
martu u uliedu jingħaqdu miegħu
Illum Ibrahim għandu xewqa oħra. Dik li martu u uliedu li jinsabu fl-Etjopja jingħaqdu miegħu f'Malta. Bi status ta' refuġjat hu għandu dritt li dan iseħħ, iżda jidher li għalissa għad hemm problemi biex dan isir fosthom nuqqas ta' finanzi.  Ibrahim iżda hu determinat li fi żmien mhux il-bogħod, jibda jgħix mill-ġdid f'pajjiżna ma' familtu.

Artiklu li deher f'L-ORIZZONT

Gashe, Gashe'……wiċċ imb'wiċċ mat-tallaba f'Addis Ababa

Fil-ġiri bil-vann madwar it-toroq tal-kapitali Etjopjana Addis Ababa, dejjem laqtulna għajnejna l-ammont kbir ta' tallaba.  Fir-rawndebawts, bankini, quddiem ħwienet, fit-toroq u quddiem il-knejjes. Min liebes ilbies maħmuġ, min ikkulurit b'xi ritratt ta' xi qaddis, oħrajn bilqiegħda mal-art b'xi tarbija ħdejhom, u oħrajn bil-krozzi.  Min jiffittak u jibda jgħidlek 'Gashe', 'Gashe'  u oħrajn jibqgħu bla emozzjoni ta' xejn. Ma stajtx nifhem it-twissija li ngħatajna fil-bidu tal-mawra tagħna - dik li ma nagħtux flus lil min jiġi jittallab. "Għaliex ma tistax tagħti flus lit-tallaba?", kienet il-mistoqsija li għamilna.
Risposta ċara qatt ma ħadna.  Forsi biex ibeżżgħuna - kienu qalulna li jistgħu jittieħdu passi kontrina jekk jaqbduna nagħtu l-flus lit-tallaba.  L-ewwel esperjenza diretta ġiet meta konna fil-qalba ta' Addis. Għaddejna minn qalb ħafna tallaba, sakemm dħalna lura fil-vann.  Quddiem il-vann inġabru għadd ta' nies u x-xufier stenna ftit sakemm dawn jitilqu.
F'mument minnhom rajna bħal qisu dell. Ħarisna fuq il-lemin tal-vann, u mat-tieqa rajna tifel tallab. Il-wiċċ kien iġiblek ħniena.  Kellu marki ma' wiċċu, aktarx min ħruq - xi ħaġa komuni fost it-tfal Etjopjani. Wiċċu mal-ħġieġa - ħasadna.  Ersaqt minn mat-tieqa, allavolja kienet imtella'.  Baqa' jħares lejna u aħna nħarsu lejh. Jiftaħ idejh jurina li jrid xi ħaġa. 'Gashe', 'Gashe' beda jgħidilna - li sa dak il-ħin ma konniex nafu xi tfisser.  Daħħalt idejja fil-but u tajtu l-ewwel karta ta' flus li telgħet, dik ta' $20. Newwilthielu u kważi hatafhieli minn idejja. Tallajt il-ħġieġa niġri.  Iżda hu baqa' hemm mal-ħġieġa, donnu ried aktar.
Mis-sit ta' quddiem, bdejt nisma' lix-xufier jgħajjat 'na' 'na' 'na'.  Bdejt nifhem li ried jgħidli li għamilt ħażin li tajtu l-flus. B'idejh beda jurini iż-żewġ naħat tat-triq. Startja l-vann u f'kemm ilni ngħidlek beda jdoqq il-horn biex dawk li kienu quddiem il-vann iwarrbu. Tlaqna b'veloċità qawwija mill-post.
Wara ġie spjegat lilna li kellu jagħmel hekk għax la tagħti ammont ta' flus lil tallab, tkun qed tirriskja li l-vann jispiċċa mdawwar b'nies jitolbu l-flus u lanqas tiċċaqlaq mill-post.  Sirt naf li 'Gashe' tfisser 'hija l-kbir'.

"Mis-suq tal-ħwejjeġ……mara tallaba
ma riditx titlaq il-bieba tal-vann"

Akkumpanjati minn gwida Etjopjan morna s-suq tradizzjonali tal-ħwejjeġ.  Kompost minn ringiela ta' gabbani tal-ħwejjeġ fuq iż-żewġ naħat tat-triq.  Xtrajna, iżda kif gejna biex nitilqu ġiet tiġri fuqna mara anzjana.  Bdiet titkellem il-lingwa tal-post, tiftħilna idejha u xxengel rasha biex intuha xi ħaġa.  Il-gwida mill-ewwel qalilna biex nidħlu fil-vann u ma nagħtux kas. Ħarisna lejha u aktar bdiet titkarrab quddiemna. "Nefsu", 'Nefsu" kienet il-karba tagħha.  Il-gwida għamlilna s-sinjal biex nidħlu fil-vann.  Il-mara ġiet mal-ħġieġa tat-tieqa tan-naħa ta' wara.  Iżżomm il-pum tal-bieba.  Ix-xufier jipprova jsuq iżda hi tibqa' żżomm mal-karozza. Finalment telqitha. Saq ftit u ħarisna mit-tieqa.  Kienet għadha hemm fin-nofs tat-triq tħares lejn il-vann.  Tistaqsih xi tfisser 'Nefsu' u jgħidlek 'Tifel tar-ruħ'. Bi tbissima jgħidlek ħafna tallaba se jgħidulek hekk.

It-tallab quddiem il-Knisja ta' Santa Marija….
….xtaq kumpens tas-sehem fil-gwerer imma….

Jekk tmur Entoto, muntanja ftit il-barra minn Addis Ababa, issib knisja tal-Ortodossi antika. Fil-viċinanzi tara ħafna mill-gabubi tipiċi tal-Etjopja, magħmulin miż-żingu u l-pjanċi.  L-ammont ta' tallaba li tara hu inkredibbli. Kollha bl-istejjer tagħhom. Gwidi li jiġu jdawruk mal-post malajr  jibdew jgħidulek l-istejjer ta' dawk it-tallaba.
Quddiem il-Knisja ta' Santa Marija issib għadd kbir ta' tallaba, ibda minn persuni b'diżabilità, oħrajn ikunu lebsin il-glekk u oħrajn bi ħwejjeġ imqattgħin u pjuttost maħmuġin
Il-gwida jirrakkonta l-istorja ta' wieħed minnhom - Kumelachew Lakew. Għandu xi 48 sena.  Ġie mill-belt ta' Gondor, fejn hemmhekk ħa l-edukazzjoni primarja.  Ingħaqad mal-armata fl-1977.   Serva lill-pajjiżu ghal 14-il sena fl-armata sakemm waqa' ir-reġim fl-1991.  Eżatt wara Kumelachew  ivvjaġġa distanza twila u mar fil-kapitali Addis Ababa. Ried isib xogħol biex jaqla' l-għixien tiegħu. Fil-bidu kien hemm xi xogħlijiet li hu seta' jagħmel.  Il-ftit edukazzjoni li kellu kienet l-akbar problema biex isib ix-xogħol.  Ix-xogħlijiet li sab kollha kienu jinvolvu xogħol iebes. Spiċċa jaħdem xogħol manwali fl-inħawi tas-suq u f'żoni ta' kostruzzjoni.  Maż-żmien saħħtu marret lura.  Mal-ewwel daqqa t'għajn tinduna li r-raġel ilu ma jiekol sew. Pjuttost niexef u mixrub. Minħabba saħħtu ma setax jaħdem aktar dan ix-xogħol iebes. Illum marid bit-Tuberkolożi.  Jirrakkonta kif ġie ferut seba' darbiet fil-gwerer li ġġieled. Jgħid li ġo ġismu għad fadallu bullit.  Illum jgħix billi jittallab barra l-knisja. Ġo fih għandu rabja.  Serva lill-pajjiżu fil-militar u jemmen li messu kien kumpensat u mhux spiċċa fuq l-għatba ta' knisja.  Bil-lejl ma jkollux saqaf fuq rasu, u jorqod fil-bitħa tal-istess knisja.

"Li titlob il-flus hu att tal-mistħija…..
…..ma jkunx hemm alternattiva"

Barra l-knisja ta' San Gorg, issib lil Getahun. Tallab pjuttost pulit u edukat.  Mhux gej jiffittak kif ikun hemm min jagħmel. Jgħidlek l-istorja tiegħu faċilment.  "Twelidt f'Addis'. Jgħid li ż-żona favorita tiegħu biex jittallab il-karità hi dik madwar il-Knisja ta' San Gorg. "L-Etjopjani ma jkunux iridu jittalbu. Dan hu att tal-mistħija. Meta tiffaċċja problema li wieħed ma jkunx jista' jġorrha waħdu u ma jkollux toroq oħra fejn imur, dak li jkun ma jkollux triq oħra għakr li tispiċċa tiddependi fuq il-karità ta' organizazzjonijiet jew billi tittallab".  Jgħidlek li ħafna tallaba jispiċċaw f'din il-pożizzjoni minħabba li jimirdu, għax ikollhom iż-żmien, jispiċċaw b'diżabilità, bla xogħol jew minħabba l-faqar.

It-tipi differenti
ta'  tallaba

Bil-gwidi jeħduna f'diversi postijiet differenti f'Addis Ababa, ma jonqosx li jispejgawlek id-differenzi bejn it-tallaba.  Hemm dawk li jimxu minn post minn post għall-iehor fl-istess belt.  Ħafna drabi dawn jittalbu għall-flus waqt li jkun mexjin.  Ħafna minn dawn issibilhom santi jew speċi ta' ikoni imdendlin magħhom, bl-ewwel impressjoni li tieħu tkun li dawn qed jiġbru l-flus għal xi organizazzjoni reliġjuża. Xi wħud minnhom ikollhom ilbies partikolari, pjuttost ikkulurit, fejn jispikkaw il-kuluri tal-bandiera Etjopjana.
Hemm imbagħad dawk li jissejħu 'avowals'.   Prattikament dawn ikunu nisa anzjani.  Ħafna minn dawn issib li jkunu talbu għal problema serja li jkollhom jew għamlu wegħda.  Issibhom dejjem lebsin pulit u l-istess bħal kategorija ta' qabel b'xi santa imdendla magħhom. Dawn ma jittalbux għalihom.  Tkun inqalgħatilhom il-wegħda jew il-grazzja u għalhekk jittalbu u dak li jaqilgħu ituh il-knisja.
Fit-toroq jispikkaw it-tallab silenzjużi.  Dawn ikunu tallaba li joqogħdu bilqiegħda fuq xi ċint baxx, xi għatba jew mal-art fit-triq. Fuq wiċċhom ma' jkollhom ebda espressjoni. Ħafna drabi jesponu xi parti minn ġisimhom li fiha ikollhom xi difett. Ġieli jkollhom xi kitba imdendla magħhom jew anke xi ritratti.
Issib ukoll it-tallaba li jużaw il-mużika, ħafna drabi strumenti tradizzjonali Etjopjani jew flutes, biex jittalbu.
Hemm dawk li jittalbu bħala grupp. Normalment ikunu tlett persuni, għalkemm ġieli kien hemm anke seba' persuni. Issib li jkunu pjuttost organizzati.  Tara li dawn bejniethom ikun hemm ċertu għaqda fejn jaqsmu kollox bejniethom.  Il-'Borkos' huma tallaba żgħażagħ li joqogħdu fi grupp.
Bil-kontra tat-tallaba reliġjużi, il-Borkos issib li jkollhom ħwejjeġ imqattgħin u maħmuġin għal-aħħar.
Issib imbagħad dawk li jittalbu f'isem ħaddiehor, bħal adult li jitlob flus għal missieru anzjan li jkun ħdejh, jew omm titlob flus għat-tarbija tagħha.

Dan l-artiklu deher fil-ġurnal it-Torċa